Yaşam Öyküsü
Sanatsal Gelişmesinin Özeti
Davaları
Tartışmaları
         


Davaları

  • 1925 Ankara İstiklal Mahkemesi Davası
  • 1927-1928 İstanbul Ağır Ceza Mahkemesi Davası
  • 1928 Rize Ağır Ceza Mahkemesi Davası
  • 1928 Ankara Ağır Ceza Mahkemesi Davası
  • 1931 İstanbul İkinci Asliye Ceza Mahkemesi Davası
  • 1933 İstanbul Ağır Ceza Mahkemesi Davası
  • 1933 İstanbul Üçüncü Asliye Ceza Mahkemesi Davası
  • 1933-1934 Bursa Ağır Ceza Mahkemesi Davası
  • 1936-1937 İstanbul Ağır Ceza Mahkemesi Davası
  • 1938 Harp Okulu Komutanlığı Askeri Mahkemesi Davası
  • 1938 Donanma Komutanlığı Askeri Mahkemesi Davası

    1933 İstanbul Üçüncü Asliye Ceza Mahkemesi Davası

    İkinci davayı ise, 9 Mayıs 1933'te, Gece Gelen Telgraf'ta yer alan "Hiciv Vadisinde Bir Tecrübei Kalemiye" adlı yergide "kendisine ve pederine hakaret ettiği" gerekçesiyle Süreyya Paşa, Nâzım Hikmet'e karşı açmıştı.
    Avukat İrfan Emin Bey, Süreyya Paşa davasını, Bursa'ya gönderilmiş olan sanığın mahkemeye getirilmesini isteyerek, kitabın basım tarihiyle içindeki son şiirlerin yazılış tarihleri arasındaki tutarsızlığı kullanarak, söz konusu şiirlerin 1931 yılında Matbuat Cemiyeti'nin gezintisinde okunduğunu tanıklarla kanıtlayacağını söyleyerek uzatıyordu.
    Ayrıca yergide Süreyya Paşa ile babasının adları geçmiyordu. Basımevindeki müsveddeler getirildi, mahkemeye 1933 tarihinin aslında 1931 olduğu, bir dizgi yanlışı yapıldığı kabul ettirilmeye çalışıldı. Savunma bu yolla yerginin Hikmet Bey ölmeden önce yazıldığını kanıtlamak amacındaydı. Ama mahkeme müsveddeler üstünde oynanmış olabileceği görüşünü benimsedi.
    Davacılar yapıtın 3 Ocak 1933 tarihinde, davalılar ise, bir önceki yıl yazılmış şiirlerle, 1932 kasımında yayımlandığını söylemekteydiler.
    Bursa'dan duruşmaya getirilen Nâzım Hikmet, yergiyi Serasker Rıza Paşayı düşünerek yazmadığını, sadece "hırsız serasker" dediğini, bunun Rıza Paşa olarak yorumlanmasına bir anlam veremediğini, aslında tarihe mal olmuş kişilerin yergi konusu yapılabileceğini, ama kendisinin yalnızca "istibdat devri"ni yermek amacını güttüğünü söyledi.
    Ne var ki Hikmet Bey ölürken yaşanan olay şiirde açık açık anlatılıyordu.
    27 Ağustos 1933'te mahkeme Nâzım Hikmet'i, Süreyya Paşanın babası Serasker Rıza Paşaya hakaret ettiği için 1 yıl hapse, 200 lira ağır para cezasına, davacıya 500 lira tazminat vermeye mahkûm etti.
    Avukat İrfan Emin Bey 12 Eylül 1933'te gerekçeli kararı alınca süresi içinde temyize başvurdu.

    Ama 29 Ekim 1933'te, Türkiye Cumhuriyeti'nin onuncu kuruluş yılı dolayısıyla bir bağışlama yasasının çıkarılması, Nâzım Hikmet'i, temyiz kararına gerek kalmadan, bu iki davada aldığı cezalardan kurtardı.