RESİM, PORTRELER V.B.    Kendi Portreleri    Nazım'ın Ressamlığı    Piraye'nin Portreleri    Cezaevi Arkadaşları    Diğer Resimleri    Desen Çalışmaları    Kitap Okuyuşu

		PİRAYE'NİN PORTRELERİ
		6 Ekim 1945 Bulutlur geçiyor: haberlerle yüklü, ağır. Buruşuyor hala gelmeyen mektup avucumda. Yürek kirpiklerin ucunda                             uzayıp giden toprak uğurlanır. Evde mi, sokakta mı, Benim bağırasım gelir; ---"Piraye,                                                  Piraye!.." --- diye...
	Piraye'nin resimlerinde Nâzım'ın onun iç dünyasını yansıtmayı çok iyi başardığı kanısındayım.      Bunu kendisi de biliyordu.      1940'ta çankırı'da yapıp neneme gönderdiği pastel bir Piraye resminin altına şöyle yazmıştı :      "Anne, ancak sen ve ben onu böyle görürüz, ve ancak sana yahut bana kızdığı zaman bu kadar şirin olur."      Bir başkasına da şöyle :      "Attığın taş dediğin kuşu vurmuyor."      Çizdikleri Piraye'nin belli durumlardaki görünümleriydi...      Annemi tanıyanlar,      "İyi yakalamış" derlerdi.
	Ne güzel şey hatırlamak seni : ölüm ve zafer haberleri içinden, hapiste ve yaşım kırkı geçmiş iken... Ne güzel şey hatırlamak seni : bir mavi kumaşın üstünde unutulmuş olan elin ve saçlarında vakur yumuşaklığı canımın içi İstanbul toprağının... İçimde ikinci bir insan gibidir                                               seni sevmek saadeti... Parmakların ucunda kalan kokusu sardunya yaprağının, güneşli bir rahatlık ve etin daveti :                         kıpkızıl çizgilerle bölünmüş                                                                   sıcak                                                                            koyu bir karanlık... Ne güzel şey hatırlamak seni, yazmak sana dair, hapiste sırtüstü yatıp seni düşünmek : filânca gün, falanca yerde söylediğin söz, kendisi değil edasındaki dünya... Ne güzel şey hatırlamak seni. Sana tahtadan bir şeyler oymalıyım yine : bir çekmece bir yüzük, ve üç metre kadar ince ipekli dokumalıyım. Ve hemen fırlayarak yerimden penceremde demirlere yapışarak hürriyetin sütbeyaz maviliğine sana yazdıklarımı bağıra bağıra okumalıyım... Ne güzel şey hatırlamak seni : ölüm ve zafer haberleri içinden, hapiste ve yaşım kırkı geçmiş iken...
	23 Eylül 1945 O şimdi ne yapıyor          şu anda, şimdi, şimdi? Evde mi, sokakta mı, çalışıyor mu, uzanmış mı, ayakta mı? Kolunu kaldırmış olabilir, – hey gülüm,             beyaz, kalın bileğini nasıl da çırçıplak eder bu hareketi!.. – O şimdi ne yapıyor,     şu anda, şimdi, şimdi? Belki dizinde bir kedi yavrusu var,                                              okşuyor. Belki de yürüyordur, adımını atmak üzredir, – her kara günümde onu bana tıpış tıpış getiren                                                             sevgili, canımın içi ayaklar!.. – Ve ne düşünüyor            beni mi? Yoksa          ne bileyim        fasulyanın neden bir türlü pişmediğini mi? Yahut, insanların çoğunun      neden böyle bedbaht olduğunu mu? O şimdi ne düşünüyor,                           şu anda, şimdi, şimdi?...
	5 Kasım 1945 Çiçekli badem ağaçlarını unut. Değmez, bu bahiste             geri gelmesi mümkün olmayan hatırlanmamalı. Islak saçlarını güneşte kurut :             olgun meyvelerin baygınlığıyla pırıldasın                                                     nemli, ağır kızıltılar... Sevgilim, sevgilim,                 mevsim                       sonbahar...
	Karıcığım, Hasretliğin on ikinci yılı bu             on ikinci yılı Gönül ağzına kadar dolu Sen diyorum İstanbul geliyor aklıma             İstanbul diyorum sen Sen şehrim kadar güzelsin             şehrim senin kadar acılı. İşte bu kadar karıcığım. İstersen cevap verme.             Kocan
	FOTOĞRAFTAN YAPILAN RESİM      Dayısı Ali Fuat Cebesoy’un etkisiyle Nâzım Bursa Cezaevi’nde zaman zaman birtakım olanaklar elde ederdi.      Örnekse romatizmaları için banyo tedavisi gerektiği yolunda bir rapor hazırlanır, böylece yanında jandarmasıyla her gün banyolu bir otele gitmesine izin çıkardı.      Aslında bu Piraye ile buluşması için bir izindi. Çekirge’de karısının kaldığı otele gelir, birkaç saatini onunla geçirirdi.      Bu arada bir sokak fotoğrafçısı denk düşerse, otelin bahçesinde, Bursa Ovasını, Nilüfer’i arkalarına alıp birlikte resimler de çektirirlerdi.      Bu fotoğrafı da, yanılmıyorsam, bir otel bahçesinde, gökyüzüne doğru öyle bir sokak fotoğrafçısına çektirmişlerdi. Sonra Nâzım, herhalde ışık sızıp kendi yüzünü kestiği için, bu fotoğraftan yalnız Piraye’nin başını ayırıp büyütmüştü.
	İkisinin böyle alttan çekilen başka fotoğrafları da var. Nâzım seviyordu anlaşılan bu açıyı, ayrıca yüzdeki gölgelenmeleri de seviyor olmalı. Çünkü Piraye’nin bu fotoğrafından salt kırmızının tonlarını kullanarak 31 x 44 cm boyutlarında yağlıboya bir tablo yapmıştı.